Tại biên bản họp Ban Thường vụ Tỉnh ủy Lào Cai ngày 19 tháng 2 năm 1952, ở phần quyết nghị về công tác huấn chỉnh cán bộ có nêu nội dung “chuẩn bị lương thực cho nhà trường”[1]. Tuy không nói rõ tên trường Đảng, song trong nội dung công tác này Tỉnh ủy đề cập đến việc mở lớp huấn luyện lý luận chính trị cho đối tượng là các huyện ủy viên, cán bộ xã lâu năm. Về nội dung này, theo tư liệu do ông Nguyễn Huy Trí, nguyên cán bộ Trường Đảng tỉnh Lào Cai (1952-1975), nguyên Trưởng phòng Giáo vụ - Tư liệu – Thư viện trường Đảng Hoàng Liên Sơn (1976 - 1988) cung cấp: Trường được thành lập khoảng đầu năm 1952, địa điểm tại Xuân Mãn (Sơn Mãn) thuộc huyện Bảo Thắng (nay thuộc xã Vạn Hòa, thành phố Lào Cai), với tên gọi là trường Đảng tỉnh Lào Cai. Khi mới thành lập, cơ sở vật chất của trường còn nhiều khó khăn, lớp học đều dựng bằng tranh tre, nứa lá, bàn ghế được làm từ cây vầu.
Khai thác từ hồ sơ đảng viên thuộc Huyện ủy Bảo Thắng có ghi đã tham gia học lớp chính trị tại trường Đảng tỉnh Lào Cai từ năm 1952. Cụ thể, đảng viên Vũ Văn Hội, số sơ yếu lý lịch đảng viên 1002 T, vào Đảng ngày 19 tháng 6 năm 1950, sinh hoạt Đảng tại Chi bộ Ty Công an. Tại hồ sơ đảng viên Vũ Văn Hội nêu đã tham gia học về quản lý hợp tác xã trong vòng 20 ngày tại Trường Đảng tỉnh Lào Cai từ năm 1952. Đến năm 1953, đồng chí tiếp tục tham gia lớp lý luận chính trị 90 ngày tại Trường Đảng tỉnh Lào Cai[2].
- Từ những cứ liệu đó có thể thấy, trường Đảng tỉnh Lào Cai đã ra đời trong khoảng thời gian đầu năm 1952. Tại Kết luận số 415-KL/TU ngày 14 tháng 6 năm 2022 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Lào Cai về việc công nhận ngày truyền thống của Trường Chính trị tỉnh Lào Cai, ngày 19 tháng 2 năm 1952 đã được công nhận và chuẩn y là ngày truyền thống của Trường.
- Nghị quyết số 04-NQ/TU ngày 15 tháng 10 năm 1963 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã quyết nghị về nhiệm vụ công tác tuyên giáo năm 1963, 1964, trong đó chỉ đạo hợp nhất ba trường Đảng - Hành chính - Hợp tác xã thành một trường vì cán bộ ở cơ sở là những cán bộ phải lãnh đạo toàn diện, để thống nhất với Trung ương, trường đó lấy tên là Trường Đảng.
Thực hiện chủ trương đó, ngày 30 tháng 11 năm 1963, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Lào Cai đã ban hành Quyết nghị số 188-QN. TU về việc hợp nhất trường hợp tác xã, trường hành chính và trường Đào tạo cán bộ thành trường Đảng. Theo Quyết nghị, lấy tên trường là Trường Đảng, trực thuộc Tỉnh ủy Lào Cai. Ban Giám đốc trường Đảng được Quyết nghị gồm: Đồng chí Phạm Gia Tuân, Giám đốc (đồng thời là Trưởng ban Tuyên huấn tỉnh ủy); Phó Giám đốc là đồng chí Trần Đức Kỷ và đồng chí Phạm Gia Cầu. Như vậy, từ cuối tháng 11 năm 1963, trường trở lại với tên gọi ban đầu là Trường Đảng tỉnh Lào Cai.
- Sau khi thực hiện hợp nhất 3 tỉnh Yên Bái, Lào Cai, Nghĩa Lộ thành tỉnh Hoàng Liên Sơn, cùng với việc sắp xếp, kiện toàn các cơ quan, ban, ngành của tỉnh, đầu năm 1976 sáp nhập 3 trường Đảng (Lào Cai, Yên Bái, Nghĩa Lộ) lấy tên là Trường Đảng tỉnh Hoàng Liên Sơn, trường được tổ chức học tập trung.
- Căn cứ thông báo số 26/TB/TU ngày 16/9/1992 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Lào Cai, ngày 14/10/1992, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai Nguyễn Quý Đăng ký Quyết định 287/QĐ-UB về việc thành lập Trường Đào tạo cán bộ tỉnh Lào Cai. Địa điểm của Trường đặt tại thị xã Lào Cai.
- Sau quyết định 88-QĐ/TW ngày 5/9/1994 của Ban Bí thư, trong tháng 12 năm 1994, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Lào Cai ra Thông báo số 136-TB/TU về việc trích Nghị quyết của Ban Thường vụ tỉnh ủy về công tác cán bộ. Trong Thông báo ghi rõ: đổi tên Trường Đào tạo cán bộ tỉnh thành Trường Chính trị tỉnh và đề bạt thêm cán bộ lãnh đạo Trường. Ngay sau đó, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Quyết định 466/QĐ-TU ngày 28/12/1994 về việc đổi tên Trường Đào tạo tạo cán bộ thành Trường Chính trị tỉnh Lào Cai trực thuộc Tỉnh ủy.
Quá trình 71 năm xây dựng, phát triển, Trường Đảng
tỉnh Lào Cai nay là Trường Chính trị tỉnh Lào Cai đã từng bước khẳng định vai
trò, vị trí là đơn vị đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cho tỉnh nhà, với quy
mô ngày càng mở rộng, nội dung ngày càng phong phú, phương pháp ngày càng đổi mới,
chất lượng ngày một nâng cao. Điều này là kết quả sự chú trọng và chỉ đạo công
tác cán bộ nói chung, đào tạo cán bộ nói riêng của Đảng bộ tỉnh Lào Cai từ những
năm đầu giải phóng tỉnh đến nay; đồng thời là thành quả từ trí tuệ, tâm sức của
nhiều thế hệ cán bộ công tác tại Trường.
Tác giả: Ban Biên tập